(leestijd 5 minuten) Wanneer je samen met je familie onderneemt, kom je elkaar in drie verschillende hoedanigheden steeds weer tegen; Je hebt niet alleen te maken met de verschillende persoonlijkheden en verschillende visies, maar ook met steeds wisselende rollen en posities. Dit is vaak de oorzaak van veel verwarring en miscommunicatie.

Januari 2018, An Baert en Marlies Bosker

Drie speelvelden

In familiebedrijven spelen drie speelvelden door elkaar. Je beweegt je steeds in een ander speelveld, maar met dezelfde spelers:

• de familie met wie je al dan niet samen het bedrijf runt;
• het bedrijf en de mensen die daarin werkzaam zijn;
• het eigendom dat in handen is van de familieleden of derden.

In elk speelveld heb je een ander doel en een andere taak. Ieder speelveld heeft andere ‘spelregels’ die soms haaks staan op de regels uit een ander speelveld. En de gebeurtenissen in elk speelveld hebben direct invloed op de andere speelvelden. Omdat het over dezelfde personen gaat, ontstaat hier verwarring in verwachtingen. Dat kan de kracht en de onderlinge relaties binnen een familiebedrijf ondermijnen.

Vermogen tot samenwerken
Hoe los je deze verwarring op? Goed samenwerken is op zoek gaan naar verbinding, naar mensen die willen bijdragen en die er samen voor willen gaan. Wat is jullie gezamenlijke doel, gezamenlijke belang en reden voor samenwerking? Wat kan eenieder bijdragen vanuit zijn persoonlijke taak en kunde? Wanneer er geen gezamenlijk belang is, is er vaak ook geen betrokkenheid en belangstelling. Er wordt dan geen verbinding gemaakt.

Verborgen regels van verbinding
Binnen elke langdurige samenwerking gelden vaste regels. Er ontstaat een soort vast systeem met vanzelfsprekendheden. De vaste regels zijn vier principes die de onderlinge relaties beïnvloeden en in elke samenwerking gelden. Wie deze principes snapt en eert, brengt rust aan in de samenwerking. Wie er tegenin leeft, veroorzaakt onderling gedoe.

De vier principes van samenwerking

1. Belang, belangstelling of belangentegenstelling
Je hebt elkaar en het tegenspel nodig om het gezamenlijke doel en je eigen doel te bereiken. Wanneer er belangstelling is voor elkaar, snap je elkaars belang en kun je elkaar ruimte geven en de tegenstelling gebruiken. Maar wanneer vooral de eigen taak voorop staat, worden de belangentegenstellingen juist groter.

2. Bewaar de balans van geven en nemen.
In een gezonde situatie is er evenwicht. Niemand voelt zich tekortgedaan of raakt uitgeput. Het speelveld voedt zichzelf.

• Geven betekent dat je jouw bijdrage kunt leveren: je schenkt je energie, tijd, kennis of waardering. Je gunt de ander iets.
• Nemen betekent dat je iets haalt bij dit speelveld: erkenning, aandacht, kansen, financiële beloning of tijd voor jezelf.

3. Respecteer de geldende orde
Wanneer de geldende orde gerespecteerd wordt, weet iedereen wat eerst komt en wat later. Ieder weet wie waarover gaat en kent de prioriteiten.

• De rangorde van wie het eerst gekomen is en het belang van iemands functie.
• De ordening van leeftijd, anciënniteit, opleidingsniveau, verworven kennis en ervaring, inzet of bijdrage aan het doel, expertise, capaciteiten, etcetera.

4. Verbinding en het recht om erbij te horen
Het hele speelveld is erop gericht dat iedereen en alles zijn plek in het speelveld mag innemen. Anders stagneert de voortgang op de onderstroom.

• Wanneer iedereen een plek heeft en alles gezien mag worden, dan stroomt de energie.
• Wanneer er belangrijke mensen of onderdelen worden uitgesloten, niet benoemd mogen worden of worden verzwegen, stagneert de dynamiek in een organisatie.

Wetten van samenwerking

Verbinden, bij willen dragen aan een gezamenlijke taak vanuit vier samenwerkingsprincipes:

• Er is een gezamenlijke taak en een gezamenlijk belang
• Er is een hiërarchie en ordening
• Er is een balans van geven en nemen
• Er is plek voor iedereen, het recht om erbij te horen

De kaarten op tafel

We zijn ons vaak niet bewust van deze basisprincipes. Bij onduidelijkheid en gedoe zijn we vaak geneigd te komen met praktische oplossingen, nieuwe structuren en regels of zelfs nieuwe spelers. Dat lost vaak niet het echte probleem op. Er speelt iets onder tafel. Wanneer de principes nageleefd worden, kan het spel gespeeld worden met alle kaarten op tafel.

Samen met Movaeres aan projecten werken
Movaeres heeft een jarenlange ervaring in het begeleiden van familiebedrijven en kent ook de verborgen dynamieken van het familiebedrijf. Marlies (Movaeres) en An (Organisatiecoach) versterken elkaar en nemen samen projecten op. Met jou en je medeondernemers brengen ze het speelveld in kaart, zodat ook de verborgen patronen van miscommunicatie helder worden. Dat geeft niet alleen helderheid naar elkaar toe, het geeft ook oplossingen die nog niet in beeld waren.

Meer weten
Ook nieuwsgierig naar wat jouw medewerkers jou te vertellen hebben? Wil je ook samen met je personeel het potentieel van het bedrijf vergroten? Neem dan contact met ons op: an@organisatiecoach.be of via +32 (0)476 412 033.